Modayı belirleyen nedir? Büyük moda evlerinin tasarımları sokağa mı sızar yoksa sokağın ve alt kültürlerin tavrı yukarı mı tırmanır? Şimdi ibre bir kez daha sokağın podyumu belirlediği günleri gösteriyor. Modanın bir endüstriye dönüşmeye haşladığı 19. yüzyılın Fransa’sından’in fast-fashion anlayışına kadar çoğunlukla baskın olan bir ınoda teorisi var.
“Aşağı sızmak” anlamındaki “trickle down”. Bu teori, modanın üst sınıflarda, yüksek sosyeteyle yada günümüze uyarlarsak modaevlerinin şovlarıyla şekillendiğini ve halkın kıyafetlerini hu doğrultuda seçtiğini savunur. İlk kez 18yy’da sosyolog Thorstein Veblen tarafından ortaya atılan hu teoriye göre soylu bir kadın koyu yeşil bir elbise giyer ve akabinde, hiyerarşinin daha altında bulunan insanlarda aynı yeşil tonunda kıyafetler giyerler. (Jiincel olarak bakarsak, büyük bir moda evi şovunda kırmızı kürk yakalı ceketler gösterir ve halkın kırmızı kürk yakalı ceketlere göstendiği talep artar. Bir de hu kadar geçerli olmayan, hayatımıza 1981’de yerleşmiş ikinci bir teori var: “Trickle up”,yani “yukarı tırmanış”.
Modayı Belirleyen Nedir? Resimleri
Vivienne Westwood adında genç ve cesur bir kadın, defilesinde punk sülinde giyinmiş modelleri çıkartıyor ve bir alt kültür moda trendlerini şekillendirmiş oluyor. Aslında, Westwood’dan önce İkinci Dünya Savaşı sırasında Chanel’in, savaş alanındaki kadınlardan ilham alarak hareket özgürlüğünü kısıtlamayan görünümler tasarlaması da “yukan tınnaııış”ııı esaslı bir örneği. Zira bu, o dönemdeki hedef kitlenin ihtiyaçları ve satın alma kriterleri göz önünde bulundurularak yapılmış bir hamle iken, Vivienne Westwood’un duruşu daha çok sosyolojik bir söylem niteliğindeydi. Sonuçta, punk’ların günlük aktiviteleri esnasında giyebilecekleri daha geniş bir seçkiye ihtiyaçları yoktu. Uzun süre etkileri süren punk kültürünün yüceltiği dönemin ardından, moda endüstrisinde “yukarı tırmanış”ın görünürlüğü azaldı.
Ta ki Vetements ve Balenciaga’nı kreatif direktörü Demna Gvasalia hu akımı daha fazla insana ulaştırıncaya kadar. (geçen sezon podyumlara yeniden görmeye başladığımız alt kültür kostümleri. Sonbahar/Kış koleksiyonlarında hakimiyeti ele almış durumda. Rock. punk. pop, r&b ve hiphop alt kültürlerinin mensuplarının karakteristik parçalan ve kombinasyonları, Alexander\Vang, Gucd ve Stella McCartney gibi büyük moda evlerinin radarına da girdi.
Kombinasyonlar basit, parçalar rahat, sokaklardan kopup gelmiş gibi görünüyor. Bir süpermarkette alışveriş yapan insanların üzerinde sıklıkla görebileceğiniz eşofman üstleri, jean ceketler, pofuduk montlar ve postallar, modanın en üst mertebesi olarak görülen moda haftalarının podyumlarında ihtişamlı, sofistike ve zenginliği aleni görünümlerin yerini alıyor. Modayı daha ulaşılabilir gösteren, tavrını ve duruşunu daha samimi tutan siluetler “yukarı tırmanış” teorisinin tekrar liste hasına yükselişini kanıtlıyor.
