YURT DIŞINDA YAPILDIĞINI HEP DUYDUĞUMUZ AMA ÜLKEMİZDE SADECE DİZİLERDE GÖRDÜĞÜMÜZ TAŞIYICI ANNELİK KAVRAMI, ÖZCAN DENİZİN BAŞROLÜNDE YER ALDIĞI ‘KADERİMİN YAZILDIĞI GÜN’ DİZİSİNDE YİNE KARŞIMIZDA. TAŞIYICI ANNELİK KONUSUNUN AYRINTILARINI VE TÜRKİYE’DEKİ YERİNİ, YENİ BİR HAYAT GENEL MÜDÜRÜ ŞEVKİ AKAYDIN’DAN ÖĞRENDİK.
TAŞIYICI ANNELİK KAVRAMIYLA İLK KEZ YILINDA ÖZGÜ NAMAL VE DOLUNAY SOYSERT’İN BAŞROLLERİNİ PAYLAŞTIĞI ‘BEBEĞİM’ DİZİSİ SAYESİNDE TANIŞTIK. BUGÜNLERDE ÖZCAN DENİZ’İN BAŞROLÜNDE YER ALDIĞI ‘KADERİMİN YAZILDIĞI GÜN’ DİZİSİYLE BU KAVRAM YENİDEN KARŞIMIZA ÇIKTI. DİZİDE ÖZCAN DENİZ’İN CANLANDIRDIĞI KAHRAMAN YÖRÜKHAN KARAKTERİ VE EŞİ DEFNE ROLÜNDE BEGÜM KÜTÜK YAŞAROĞLU’NUN YANI SIRA ÇOCUKLARI OLMAYAN AİLEYE TAŞIYICI ANNELİK YAPAN HATİCE ŞENDİL DE ELİF KARAKTERİYLE KARŞIMIZDA. YURT DIŞI YAŞAM, SAĞLIK VE EĞİTİM MERKEZİ OLAN YENİ BİR HAYAT’IN KURUCUSU VE GENEL MÜDÜRÜ ŞEVKİ A KAYDIN, TAŞIYICI ANNELİK KONUSUNDA SORULARIMIZI YANITLADI…
Taşıyıcı annelik nedir ve neden taşıyıcı annelik yapılma gereği duyuluyor?
Taşıyıcı annelik doğuştan rahmi olmayan, sonradan hastalık sebebiyle rahmini kaybeden, çeşitli sebeplerle rahmi gebeliği taşıyamayan, hamilelikleri sürekli olarak düşükle sonuçlanan veya diğer sağlık sebepleri ile hamile kalması riskli olan kadınlar tarafından tercih edilen bir yöntemdir. Anne ve babadan oluşturulan embriyo bir başka kadm tarafından dokuz ay boyunca taşınmakta ve doğum gerçekleşmektedir. Taşıyıcı annelik sık sık yumurta donasyonu ile karıştırılır. Eğer çiftler sağlıklı bir yumurta ve sperme sahip ancak sadece hamilelikte sıkıntı yaşıyorlarsa, bebeğin biyolojik anne ve babası değişmeyecektir. Bu tür durumlarda taşıyıcı anne, bebeğin biyolojik annesi değildir. Taşıyıcı anne sadece hamilelik boyunca bebeği taşımakta, doğum sonrasında bebeği gerçek anne ve babasına vermektedir.
Türkiye’den ABD’ye taşıyıcı annelik danışmanlığı ile ilgili kısaca bilgi verebilir misiniz?
Taşıyıcı annelik son derece hassas adımlardan oluşan ve dikkatle planlaması gereken bir süreçtir. Teni Bir Hayat olarak ABD’de taşıyıcı annelik yöntemi ile anne-baba olmak isteyen ailelerin oradaki taşıyıcı anne kurumlan, tüp bebek merkezleri ve süreçteki yasal destekleri için danışmanlık hizmeti sunuyoruz.
Kontrol nasıl oluyor?
Taşıyıcı anne ile aile arasında avukatlar nezdinde yasal bir sözleşme yapılıyor. Bu sözleşmede hamilelik öncesi, hamilelik ve doğum sonrası tüm adımlar tek tek sıralanmaktadır. Böylece taşıyıcı annelik uygulaması yasal bir sözleşme ile denetim altına alınmaktadır. Ek olarak taşıyıcı anne tüm hamilelik süresince düzenli olarak doktor kontrolünden geçmektedir.
Peki, doğum nasıl oluyor?
Doğum ABD’de gerçekleşiyor. Böylece ailenin çocuğu da Amerikan vatandaşlığını elde ediyor. Doğumdan hemen sonra bebek gerçek anne ve babasına teslim ediliyor. Doğum sertifikası ve ABD pasaportu da çıkarıldıktan sonra, aile bebeği ile Türkiye’ye dönüş yapıyor.
Prosedürler neler?
Öncelikle aile kapsamlı bir değerlendirmeye tabi oluyor; beklentileri, nasıl bir taşıyıcı anne istedikleri gibi sorulardan oluşan profilleri hazırlanıyor. Sonrasında profil ile ABD’de taşıyıcı annelerin bağlı olduğu kurumlarla iletişime geçiliyor. Ailenin istedikleri özelliklerde taşıyıcı annelerin bilgileri ABD’den geliyor ve bu bilgiler aileyle paylaşılıyor. Aile kendileri için en uygun taşıyıcı anneyi seçiyor. Aileyle taşıyıcı anne arasında gerekli sözleşmeler ABD’deki avukatlarımız nezdinde hazırlanıp imzalanıyor. Daha sonra hem taşıyıcı anne hem de aile, tüp bebek uygulaması için ilaç tedavisi oluyor. Tedavinin bitiminde aile ABD ye gidiyor ve tüp bebek yöntemiyle taşıyıcı anne hamile kalıyor. Doğum için aile tekrar ABD’ye gidiyor ve doğumdan sonra ise bebekleriyle Türkiye’ye dönüyorlar.
ANNE SEÇMEK, HAMİLELİK SÜRECİ VE YASALAR
Taşıyıcı annelik kararında nelere dikkat etmek gerekir?
Taşıyıcı annelik konusunda karar verirken üç önemli noktaya dikkat etmek gerekir: Birincisi, taşıyıcı anne seçimi… Taşıyıcı anneyle bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin en dikkat etmesi gereken hususlardan birisi fiziksel ve psikolojik olarak sağlıklı bir taşıyıcı anne seçimidir. Taşıyıcı annenin kapsamlı bir sağlık taramasından geçmesi, hepatit, AIDS gibi bulaşıcı hastalıkları taşımaması, alkol, sigara ve uyuşturucu gibi bağımlılıkların olmaması, sağlıklı bir beslenme ve hayat tarzını benimsemesi çok önemlidir. Ayrıca taşıyıcı anne olmadan önce ve hamilelik süresince psikolojik testlerden geçmesi, düzenli olarak doktor gözetiminde olması da çok önemli bir husustur.
Böylece taşıyıcı annenin doğum sonrasında bebeği gerçek anne ve babasına sorunsuz olarak vermesi ve sonraki dönemde de potansiyel problemlerin doğmaması sağlanır. İkincisi ise hamilelik sürecidir. Çiftlerden alman yumurta ve spermle oluşturulan embriyonun taşıyıcı anneye tüp bebek yöntemiyle naklinden sonra hamilelik süreci başlamaktadır. Hamilelik boyunca taşıyıcı annenin düzenli doktor gözetiminde olması, sigara ve alkol gibi maddeleri kullanmaması, beslenmesine dikkat etmesi çok önemlidir. Sağlıklı bir bebeğe ancak sağlıklı bir hamilelik sonucunda sahip olunabilir.
Üçüncü olarak da işin yasal boyutu var. Taşıyıcı annelik kararı ile başlayan ve doğum sonrasına kadar süren bir hukuki süreç bulunuyor. Hamilelik süresince karşılaşılabilecek sorunlarda nasıl karar verileceği; tıbbi sebeplere dayanan çoğul hamileliğin azaltılması, yine tıbbi sebeplerle bebeğin alınması gibi önemli kararların hamilelik öncesinde çok detaylı olarak yasal bir metne dayandırılması gerekir. Ayrıca doğum sonrasında da bebeğin nüfus işlemlerinde gerçek anne ve babasının isimlerinin yer alması gibi çok önemli konuların da hukuki olarak ele alınması gereklidir.
Taşıyıcı annelik kanuni mi?
Taşıyıcı annelik Kıbrıs, Girit ve bazı Türki cumhuriyetlerinde yapılıyor ancak bu lokasyonlarda yasal boşlukların olması, sürecin devlet tarafından denetlememesi, taşıyıcı anne seçiminde ABD’deki gibi yüksek kriterlerin olmaması gibi sorunlar bulunuyor. Bir diğer ifadeyle tıbbi ve yasal olarak çok ciddi riskler bulunuyor. ABD’de taşıyıcı annelik uzun yıllardır uygulanmakta ve çok sıkı olarak denetlenmektedir. Çoğul hamileliğin azaltılması, hamilelik sürecinde bebekte oluşabilecek bir hastalıkta kürtaja kimin karar verebileceği, taşıyıcı anne kürtaj istemezse ne olacağı, taşıyıcı anne doğumdan sonra bebeği vermek istemezse ne olacağı gibi pek çok konu ABD’de yasalarla netleştirilmiş. Risksiz bir sürecin olması; anne-babanın ve bebeğin tüm hakları yasalarla koruma altındadır.
‘DİZİLER GERÇEĞİ PEK YANSITMIYOR’
Özcan Deniz’in dizisi ‘Kaderimin Yazıldığı Gün’de işlenen taşıyıcı annelik, gerçeğini yansıtıyor mu sizce?
Amerika’daki uygulamalarla karşılaştırıldığında gerçeği yansıttığını söyleyemem. Öncelikle taşıyıcı anne adayının tıbbi ve psikolojik testler sonrasında saptanması gerekir. Gerek ailenin, gerekse taşıyıcı annenin
süreç içindeki tüm adımlarla ilgili olarak önceden mutabık kalmaları ve bunu avukatları aracılığıyla yasal bir sözleşmeye dökmeleri de önemli. Hamilelik süresince taşıyıcı annenin tıbbi ve psikolojik olarak gözetim altında olması, doğumdan sonra bebeği aileye teslim etmesi ve tüm resmi kayıtlarda bebeğin gerçek annesinin isminin olması ‘(hastane kayıtları, doktor kayıtları, doğum belgesi gibi) Amerika’daki taşıyıcı annelik uygulamasının bir parçasıdır.
Türkiye’de taşıyıcı anneliğe ilgi ve talep var mı?
Elbette, çeşitli sebeplerle bebek sahibi olamayan aileler doğal olarak ilgi gösteriyorlar. Civar ülkelerde de merkezlerin türemesinin nedeni de bu talebin varlığı.
Türkiye’de taşıyıcı annelik yapan var mı?
Türkiye’de bu alanda yasal düzenleme olmadığı için yapılamıyor. Internet üzerinde forumlarda konuşulduğunu görüyorum. Ancak taşıdığı risklerden dolayı kesinlikle ailelere önermiyorum.
