İstanbul’daki Dikilitaş Kimlerin Eseridir?

Dikilitaşın deniz kenarından Atmeydam’na kadar getirilmesi çok zahmetli oldu, hattâ taşın geçeceği yollarda sokakların genişletilmesi için birçok ev yıktırıldı. Elimizdeki kitaplar dikilitaşın, Bizans İmparatoru I. Teodosius zamanında, 390 yılında dikildiğini yazıyor. Taşın dört köşesinin altında tunçtan dört tane küb biçimi ayak vardı. Bunların hepsi büyük bir taşın üzerine oturuyordu. Aradan 1500 yıldan fazla bir zaman geçmiş olmasına rağmen anıt o günkü durumunu devam ettirmektedir. Yalnız, en yukarıda, anıtın sivri ucunun üzerinde bulunan tunç güllenin bir müddet sonra kendiliğinden düştüğü sanılmaktadır. Dikilitaşı görenler, üzerindeki birtakım resim ve şekillerin ne olduğunu merak etmişlerse, bunların hiyeroglif yani eski Mısırcıların yazısı olduğunu hatırlatalım. Taşı Mısır’dan İstanbul’a getirten Büyük Konstantin’di.

Peki, ya taşı yaptıran? Bizans eski bir imparatorluktu, ama eski Mısır’lılar BizanslIlardan çok daha önce yaşamışlardı. O sıralarda yeryüzünün pek çok yerinde insanlar ilkel bir hayat yaşarlarken, Mısır’lılar uygarlık alanında epey ilerlemişlerdi. Büyük tapmaklar yapıyor, uzak denizlere gidiyorlar, bilim alanında bugünkü geometri ile aritmetiğin temellerini atıyorlardı. İşte, böyle bir ülkenin kıralı olan firavun III. Tutmozis ordularının Fırat nehrinin karşı kıyılarını da ele geçirmesi üzerine Karnak’taki tapınağının ön kapısının iki yanma birer anıt dikmek istedi. Bu olay, Milâttan önce 1471 yılında oluyordu.

Emri alanlar bütün ülkeyi arayıp taradılar, büyük birer taş buldular, bunları yontup istenilen biçimi verdiler, sonra da üzerini iyice düzeltip parlatarak, firavunlarının başarısını daha sonrakilere duyuracak cümleleri yazdılar. İşte, bugün İstanbul’da Sultanahmet’te Atmeydanmdaki dikilitaş, Firavun III. Tutmozis’in Karnak’taki tapmağının kapısı önüne diktirdiği iki dikilitaştan biridir ve Bizans İmparatoru Biiyiik Konstantin tarafından İstanbul’a getirilmiştir. Dikilitaş, şehri gezen turistlerin yakın ilgisini çeker. Tabanı ile beraber yüksekliği 25 m. 60 sm’yi bulan bu anıtın fotoğrafını, filmini çekenlere hemen her zaman raslanır.

Taşın üzerindeki hiyeroglif yazı firavunu öven, başarılarını anlatan bir kitabedir. Kaidenin üzerindeki kabartma resimler ise taşın dikilmesi sona erdikten sonra Bizanslı sanatçılar tarafından oyulmuştur. Bu kabartmalar Bizans İmparatorunu ailesi, çocukları, yakınları ile bir arada göstermektedir. Resme yeni Bcşiayanlara EĞER İstanbul’lu iseniz, ya da başka şehirden olup da bu güzel şehri iyice gezmişseniz, Sultanahmet’teki dikilitaşları elbette görmüşsünüzdür. At Meydanı denilen büyük parkın ortasında havaya doğru yükselen bu dikilitaşların kimin tarafından yapıldığını, neye yaradığını, niçin buraya dikildiğini herhalde merak etmişsinizdir.

Gerçekten de bu anıtların ilgi çekici hikâyeleri vardır. Çok eskiden, İstanbul daha BL zanslıların başkentiyken bugün Atmeydanı denen yer, adından da anlaşılacağı gibi at yarışları yapılan bir alandı. Etrafı saraylar, zengin tapınaklarla çevrili olan bu alanda zaman zaman spor gösterileri de yapılırdı. O zamanların inancına göre bu alanlara biri güneş, öteki ay için iki dikilitaş dikmek gerekiyordu. Bizans İmparatoru Büyük Konstantin İstanbul’u güzelleştirmeye, büyük yapılar ve güzel sanat eserleriyle süslemeye karar verdiği zaman Mısır’daki valisine haber göndererek oradan bir dikilitaş göndermesini istedi.

Çünkü eski Mısır’lılar daha çok önceden pek çok dikilitaşlar yapıp tapınaklarını, saraylarını bunlarla süslemişlerdi. Aradan bir müddet geçtikten sonra Mısır’dan yola çıkarılan dikilitaş İstanbul’a geldi. İstanbul’da, Sultanahmet’teki Atmeydam’nda Dikilitaş, yerli, yabancı birçok turistin ilgisini çeker. Bu anıtın benzerleri Paris’te, Roma’da ve Washington’da da vardır.
İSTANBUL GEZİLECEK YERLER: DİKİLİTAŞ – Dijital Fotoğrafçılık 3KModa